احیای دریاچۀ اورمیه با کمک ابزار اقتصادی «پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی»: ارزیابی طرح پرداخت نقدی به کشاورزان برای خودداری از کشت (نکاشت) محصولات زراعی

نویسندگان

  • علیرضا دانشی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور
  • مصطفی پناهی استادیار گروه اقتصاد محیط‌زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران
  • مهدی وفاخواه دانشیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور
چکیده مقاله:

افت شدید تراز آب و خشک شدن تدریجی دریاچه اورمیه، مشکلات و نگرانی‌هایی را در سطوح ملی و بین‌المللی به همراه داشته و ضرورت به‌کارگیری رویکرد‌های نوین در اقدامات مدیریتی جهت اصلاح الگوی مصرف آب‌ در محدودۀ دریاچه اورمیه را مطرح ساخته است. از جمله ابزارهای سیاستی اقتصادی و کارآمد برای مدیریت و صیانت منابع طبیعی، سازوکار پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی (PES) در سال‌های اخیر، در کشورهای مختلف موردتوجه قرار گرفته و نتایج قابل توجهی را در پی‌داشته، است. در تحقیق حاضر، تلاشی برای ارزیابی جنبه‌های فنی و اقتصادی استفاده از ابزار سیاستی PES، در قالب پرداخت نقدی مشخص به کشاورزان محدوده جهت تشویق به عدم کشت اراضی تحت مالکیت آنها به عمل آمده‌است. این ارزیابی، می‌تواند نیازهای اقتصادی و اجتماعی را برای اعمال اقدامات مدیریتی جدید درمورد منابع آب حوزه آبخیز سیمینه‎رود را با تأکید بر کاهش آب مصرفی بخش کشاورزی، به خوبی تبیین نموده و از این طریق به افزایش رهاسازی آب به دریاچه یاری رساند. نتایج این تحقیق نشان داد که 55/53 درصد از بهره‌برداران ساکن موافق چنین طرحی بوده و برای اعضای جامعۀ محلی، دارای مقبولیت تلقی می‌شود. همچنین، از نقطه نظر اقتصادی، نسبت منفعت به هزینه برای پیاده‌سازی چنین سیاستی برابر با 1/70 محاسبه شده و درنتیجه، دارای توجیه اقتصادی کافی برای اجرا خواهد بود. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اجرای طرح پرداخت نقدی برای عدم کاشت محصولات زراعی در چهارچوب برنامۀ PES برای مدیریت آب در حوزه آبخیز سیمینه‌رود امکان پذیر و کارآمد خواهد بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تغییر روش آبیاری کشاورزان در قالب ابزار سیاستی پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی (PES) به‏منظور احیای دریاچۀ ارومیه

از میان تجربیات مدیریتی شناخته‌‏‏شده‏ برای صیانت از منابع زیستی کمیاب، «پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی (PES)»، یکی از ابزارهای سیاستی اثربخش در مدیریت چنین منابعی است و استفاده از آن با اقبالی فزاینده در دنیا روبه‌رو شده ‏است. به ‏همین‌دلیل در تحقیق حاضر با تبیین نقش این‌گونه ابزار سیاستی در تشویق کشاورزان به اصلاح سیستم آبیاری به‌منظور کاهش فشار به منابع آبی حوضۀ آبخیز سیمینه‏رود، ارزیابی فنی و ا...

متن کامل

مدیریت آب رودخانه سیمینه رود در حوزه آبخیز دریاچه اورمیه با به‏کارگیری ابزار سیاستی پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی (pes)

«پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی» (pes) یکی از ابزارهای اقتصادی مدیریت منابع طبیعی است که در سال‎های اخیر در بسیاری از نقاط دنیا مورد استفاده قرارگرفته و نسبت به سایر ابزارهای مدیریت منابع طبیعی و به ویژه ابزارهای دستوری و کنترلی، نتایج بهتری در پی داشته است. با توجه به مشکل دریاچه اورمیه و روند خشک شدن آن طی سالیان اخیر و نقش مهم آن در زندگی مردم و موجودات زنده منطقه، در پژوهش حاضر تلاش شده تا با ...

ارزیابی اقتصادی سناریوی تغییر الگوی کشت در حوزۀ آبخیز سیمینه‌رود به منظور اصلاح مدیریت آب کشاورزی: تلاشی برای احیای دریاچۀ اورمیه با استفاده از سازوکار PES

با توجه به خشک‌شدن دریاچه اورمیه، هم‌اینک راهکارهای متعددی در دست بررسی و تدوین هستند. بدون تردید، کاهش تقاضای آب در بخش کشاورزی از طریق برنامه‌هایی همچون «تغییر الگوی‌کشت» را باید از جمله راهکارهای جدی تلقی کرد که تحقق آن، نیازمند انجام ارزیابی اقتصادی ابعاد و پیامدهای مربوط به اجرای چنین برنامه‌ای است. در پژوهش حاضر، تلاش شده تا در قالب ابزار سیاستی «پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی» (PES)، نتایج ...

متن کامل

ارزیابی اقتصادی سناریوی تغییر الگوی کشت در حوزۀ آبخیز سیمینه رود به منظور اصلاح مدیریت آب کشاورزی: تلاشی برای احیای دریاچۀ اورمیه با استفاده از سازوکار pes

با توجه به خشک شدن دریاچه اورمیه، هم اینک راهکارهای متعددی در دست بررسی و تدوین هستند. بدون تردید، کاهش تقاضای آب در بخش کشاورزی از طریق برنامه هایی همچون «تغییر الگوی کشت» را باید از جمله راهکارهای جدی تلقی کرد که تحقق آن، نیازمند انجام ارزیابی اقتصادی ابعاد و پیامدهای مربوط به اجرای چنین برنامه ای است. در پژوهش حاضر، تلاش شده تا در قالب ابزار سیاستی «پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی» (pes)، نتایج ...

متن کامل

بررسی و ارزیابی روش‏های پرداخت نقدی یارانه‎ها

برنامه‎های پرداخت نقدی یکی از انواع برنامه‎های تور ایمنی است که در بسیاری از کشورها به عنوان برنامه حمایتی مورد استفاده واقع می‎شود. در مقاله حاضر که با هدف بررسی و ارزیابی روش‏های پرداخت نقدی یارانه‎ها جهت بکارگیری این برنامه جبرانی در بازتوزیع منابع آزادشده از هدفمندسازی یارانه‎ها در ایران تهیه شده، ضمن اشاره کلی به مبانی نظری پرداخت‎های نقدی، مزایا و معایب این برنامه‎‎ها در مقایسه با برنام...

متن کامل

برآورد ارزش اقتصادی آب مصرفی از رهیافت‌های تمایل به پرداخت کشاورزان سیب‌زمینی‌کار و ارزش تولید نهایی

در بسیاری از دشت‌های استان همدان توزیع رایگان و پایین بودن آب‌بهای پرداختی توسط کشاورزان منجر به مصرف بی‌رویه آن در سطح مزارع شده است که این امر می‌تواند منجر به تهدید منابع آب موجود و توسعه پایدار کشاورزی منطقه شود. بدون تردید یکی از مهم‌ترین ابزارهای تخصیص بهینه‌ی منابع آب، ارزش‌گذاری اقتصادی این نهاده است که راهبرد توسعه‌ی بلندمدت کشور نیز بر آن تأکید دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، برآو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 69  شماره 3

صفحات  645- 667

تاریخ انتشار 2016-10-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023